We spraken met Alice Onderstal, werkzaam bij de Zelforganisatie Fabriek (opleider in zelfsturend en zelforganiserend werken) over wat organiserend werken is, en hoe het organisaties helpt om het volledige potentieel van haar medewerkers te gebruiken wat tot hogere prestaties leidt.
Wat is zelforganiserend werken?
“Bij zelforganiserend werken gaat het erom dat teams als een éénheid samen gaan werken, waarbij ze de verantwoordelijkheid krijgen om klantwaarde op te leveren. Dit betekent dus dat teams het mandaat hebben om beslissingen te nemen. Hierbij is belangrijk dat ze op een brede schaal gaan kijken, dus ook naar wat speelt er zich af in de buitenwereld en op basis daarvan beslissingen maken om klantwaarde op te leveren. Het doel is om vervolgens meer klantwaarde te creëren en om als organisatie hogere prestaties te behalen.”
Hoe is zelforganiserend werken ontstaan binnen bedrijven?
“Het is ontstaan in de jaren 50, binnen de sociotechniek. Destijds werkte veel mensen in fabrieken. En elke medewerker had één taakje dat heel simpel was. Wat je toen zag gebeuren is dat de medewerkers eigenlijk vervreemd raakte van de organisatie omdat hun potentieel totaal niet werd benut. Dus de mensen raakte hun motivatie kwijt, en daarmee daalde de productiviteit. Zelforganiserend werken is dus ontstaan met als doel om alle medewerkers in hun volledige potentieel in te zetten.”
Wat is ervoor nodig als een organisatie met zelforganiserende teams wil gaan werken?
“Ik denk dat het belangrijkste is dat er op bestuursniveau mensen in de organisatie zitten die echt geloven dat zelforganiserend werken voordelen biedt. Hierbij moet het bestuur dus de onderliggende principes begrijpen, wat betekent dat er in de meeste gevallen een cultuurverandering binnen de organisatie zal moeten plaatsvinden. Zo zal het management bijvoorbeeld moeten inleveren op macht, en de teams moeten meer verantwoordelijkheid krijgen en willen nemen.”
Hoe ziet de toekomst van zelforganiserend werken eruit?
“De veranderingen in de buitenwereld gaan steeds sneller en worden steeds complexer. Wat je nu ziet is dat het bij traditionele organisaties begint te piepen en kraken. De huidige manier van bedrijfsvoering begint steeds meer nadelen te vertonen. En om dus op die veranderende wereld in te kunnen spelen, zal de organisatie flexibeler moeten worden. En wanneer er een aantal bedrijven binnen een branche wel flexibel worden een aantal bedrijven niet, dan zullen de traditionele bedrijven uiteindelijk niet meer met de concurrentie mee kunnen.”